Archives

Eén van de belangrijkste klussen bij het bestraten is wel het invegen ook wel inwassen genoemd van de bestrating. Het op een juiste manier invegen van het straatwerk kan veel onkruid in de toekomst voorkomen en zorgt ervoor dat de bestrating mooi op zijn plek blijft liggen zonder te verzakken. Voor het invegen dien je de bestrating eerst af te trillen. Gelukkig wordt er steeds meer aandacht geschonken aan het correct invegen van de bestrating. Vroeger veegde iedereen het straatwerk in met zilverzand maar tegenwoordig hebben we een betere methode zoals hieronder beschreven.

Na het aftrillen gooi je op het nieuwe straatwerk brekerzand. De hoeveelheid is afhankelijk van de grootte van de voegen. Veeg dit zand nu, door met een bezem heen en weer over de bestrating te gaan, tussen de voegen. Laat de restanten brekerzand op de bestrating liggen want dit invegen moet nog enkele dagen herhaald worden. Herhaal dit net zo lang totdat er geen kieren meer tussen de stenen ontstaan, ook niet na een regenbui. Geen regen? Sprenkel de bestrating dan nat met een tuinslang om het proces te versnellen maar maak de bestrating niet te nat. Pas als er geen kieren meer ontstaan veeg je de restanten van de bestrating. Pas na het invegen mag je met de auto over de bestrating rijden. De auto zal dus een week tot twee weken elders geparkeerd dienen te worden.

Tegenwoordig heb je ook voegsplit wat in verschillende kleuren verkrijgbaar is (geel, groen, rood en zwart).

Alvorens je start met de aanleg van de tuin dien je een goed ontwerp te maken zodat je eenvoudig kunt berekenen welke materialen je dient te bestellen. Onderstaand heb ik een aantal formules omschreven die regelmatig voorkomen bij de aanleg van een tuin. Tevens heb ik aangegeven waar je verder rekening mee dient te houden.

Oppervlakte vierkant
Om de oppervlakte van een vierkant te berekenen vermenigvuldig je de lengte met de breedte. De berekening voor een vierkant met een afmeting van 4 bij 4 meter zoals op onderstaande illustratie is de berekening: 4 meter x 4 meter = 16 M² (spreek uit als 16 vierkante meter).

Oppervlakte rechthoek
Om de oppervlakte van een rechthoek te berekenen vermenigvuldig je de korte zijde met de lange zijde. De berekening voor een rechthoek met een lange zijde van 6 meter en een korte zijde van 3 meter zoals op onderstaande illustratie is de berekening: 6 meter x 3 meter = 18M² (spreek uit als 18 vierkante meter).

Omtrek rechthoek
Om de omtrek van een rechthoek te berekenen tel je de 2 korte en 2 lange zijden bij elkaar op. Stel je hebt een rechthoek van 6 x 3 meter dan is de berekening: 6 + 6 + 3 + 3 = 18M¹ (spreek uit als 18 strekkende meter).

Oppervlakte driehoek
Om de oppervlakte van een driehoek met tenminste één 90° hoek te berekenen is het makkelijk deze in een rechthoek te plaatsen zoals in onderstaande illustratie. De driehoek in mijn voorbeeld heeft een korte zijde van 3 meter en een lange zijde van 6 meter. De berekening is dan 3 meter x 6 meter = 18 ÷ 2 = 9 M² (spreek uit als 9 vierkante meter).

Oppervlakte driehoek
Om de oppervlakte van een driehoek met tenminste één 90° hoek te berekenen is het makkelijk deze in een rechthoek te plaatsen zoals in onderstaande illustratie. De driehoek in mijn voorbeeld heeft een korte zijde van 3 meter en een lange zijde van 6 meter. De berekening is dan 3 meter x 6 meter = 18 ÷ 2 = 9 M² (spreek uit als 9 vierkante meter).

Maar natuurlijk zijn er ook driehoeken die niet over één 90° hoek beschikken zoals in onderstaande linker illustratie te zien is. Om dan de oppervlakte te berekenen trek je een hulplijn zoals in de middelste illustratie. Deze hulplijn noemen we D. Nu meten we de hulplijn D zoals in de rechter illustratie. De hulplijn D is 5 meter lang en de rechte zijde (B/C zijde) is 3 meter. De berekening is dan 3 meter x 5 meter = 15 ÷ 2 = 7,5 M² (spreek uit als 7,5 vierkante meter).

Omtrek driehoek
Om de omtrek van een driehoek te berekenen tellen we de 3 zijden bij elkaar op. Stel je hebt een driehoek met 1 zijde van 3 meter 1 zijde van 2 meter en nog een zijde van 2 meter dan is de berekening 3 + 2 + 2 = 7M¹ (spreek uit als 7 strekkende meter).

Oppervlakte cirkel
Om de oppervlakte van een cirkel te berekenen hebben we een formule nodig. Deze formule is straal x straal x 3,14. Het getal 3,14 is altijd van toepassing bij de oppervlakte berekening van een cirkel. Misschien heb je wel eens van Pi gehoord? Pi staat voor het getal 3,14. In onderstaande linker illustratie heb ik in de cirkel de straal met een blauwe lijn aangegeven. De straal loopt vanuit het midden van de cirkel naar de buitenrand. We meten nu de straal op, in mijn rechter illustratie is dit 2 meter. De berekening is dan 2 meter x 2 meter x (Pi) 3,14 = 12,56 M² (spreek uit als 12,56 vierkante meter).

Omtrek cirkel
De omtrek van een cirkel is wat lastiger dan de bovenstaande omtrek berekeningen maar met onderstaande formule lukt dit iedereen. Om de omtrek van een cirkel te berekenen trek je een lijn in de cirkel zoals ik in onderstaande linker illustratie heb gedaan. Deze lijn noemen we de diameter. Meet vervolgens de diameter op zoals in de rechter illustratie. In mijn voorbeeld is dat 3 meter. De berekening is dan 3 meter x (Pi) 3,14 = 9,42M¹ (spreek uit als 9,42 strekkende meter).

Oppervlakte ellips
Om de oppervlakte van een ellips te berekenen zetten we 2 hulplijnen in de ellips. Eén vanuit het midden van de ellips naar de dichtstbijzijnde rand (A) en één vanuit het midden van de ellips naar de verste rand (B). Op de onderstaande illustratie geef ik dit aan met A en B. Meet nu hulplijn A en hulplijn B op. In mijn voorbeeld is dit 1 meter en 3 meter. De berekening is dan 1 meter x 3 meter x (Pi) 3,14 = 9,42 M² (spreek uit als 9,42 vierkante meter).

Omtrek ellips
Het berekenen van de omtrek van een ellips is niet eenvoudig. Eigenlijk is er geen kant en klare wiskundige formule voor. Toch is het wel eens nodig de omtrek van een ellips te weten. Ik doe dit dan met een flexibel meetlint die ik langs de buitenste lijn van de ellips uitrol. Zo kan ik toch op een eenvoudige manier de omtrek van een ellips te weten komen. Indien je niet beschikt over een meetlint dan is een ceintuur misschien een uitkomst!

Indien je de oppervlakte voor bestratingmaterialen wilt uitrekenen dien je rekening te houden met 5% breuk. Indien je dus 35M² bestrating berekend hebt tel je hier 5% bij op. 35 M² ÷ 100 = 0.35 x 5 = 1,75 M² extra = dus 36,75 M² (spreek uit als 36,75 vierkante meter). Indien je een cirkel gaat maken van bijvoorbeeld betonklinkers houd je rekening met 10% verlies.

Indien er is gekozen voor een maatvaste steen/bestrating (stenen die allemaal dezelfde dikte hebben) is het mogelijk deze middels de vlij methode te leggen. Vlijen wordt ook wel afreien genoemd en is het vlak maken van het zandbed met een lat of waterpas. Persoonlijk vlij ik het liefst met een waterpas maar dat komt omdat ik met zeer weinig hulpmiddelen het zandbed vlij. Voor de wat minder geoefende kan je het beste een hulpmiddel maken om een tuinpad, terras of oprit te vlijen.

Vlijen/afreien van een tuinpad
Alvorens je een tuinpad gaat vlijen ga je de kantopsluiting maken. In dit voorbeeld heb ik gekozen voor opsluitbanden van 5x15x100 cm wat voor een tuinpad onder normale omstandigheden voldoende is. Sla een piketpaaltje naast de woning en leg een bouwhaak in de hoek zoals op de linker illustratie. Span nu een metselkoord naar het trottoir en sla ook hier een piket in de grond. Door gebruik te maken van de bouwhaak staat de lijn nu exact haaks op de woning. Controleer of er een afschot is van minimaal 1 cm per meter. Herhaal deze handeling nu voor de andere zijde van het tuinpad zoals op de rechter illustratie.

Zet nu langs het metselkoort de opsluitbanden. Het is het mooist als je de opsluitbanden 2 cm lager ingraaft dan de hoogte van het tuinpad.

Nu de kantbanden geplaatst zijn gaan we een hulpmiddel maken om het vlijen te vergemakkelijken. Zaag uit een voldoende dikke balk 2 hoeken zoals op onderstaande illustratie. Op deze manier rusten de twee uitstekende delen van de balk op de kantbanden. In mijn voorbeeld gebruik ik stenen die 7cm dik zijn. In dat geval moet de uitgezaagde hoek 5cm zijn. Dit omdat de kantbanden 2 cm lager liggen dan het straatwerk.

Nu kan je door de gemaakte balk over de kantbanden heen te trekken het zandbed mooi egaal op hoogte vlijen zoals op de illustratie rechtsonder.

Tonrond vlijen
Nog moeilijker lijkt het om tonrond te vlijen maar ook hier is een simpel hulpmiddel voor. Tonrond vlijen doe je indien je geen voldoende afschot hebt en geen putje kan/wil maken. Bij tonrond ligt het midden van het tuinpad hoger dan de zijkanten. Hoogteverschil is afhankelijk van de breedte van het te maken tuinpad. Bij een tuinpad met een breedte van 90cm is het midden van het tuinpad ca. 1cm hoger dan de zijkanten van het tuinpad.

Ga op dezelfde wijze te werk als het bovenstaande voorbeeld. Alleen bij het maken van de balk zaag je een ronding zoals op onderstaande illustratie.

Door de ronding die in de balk gezaagd is zal het zandbed dezelfde vorm aannemen.

Afschot is het hoogte verschil van punt A naar punt B. Meestal gebruiken we de term afschot bij het leggen van (sier) bestrating. Omdat het belangrijk is dat bijvoorbeeld een tuinpad of terras op afschot gelegd wordt leg ik u hieronder uit hoe je het beste ter werk kunt gaan.

In normale situaties dient de bestrating van de woning af af te wateren. Indien je de bestrating waterpas zou leggen dan zullen er al bij de minste regenbui plassen op de bestrating ontstaan. De regel is 1 à 2 cm afschot per meter straatwerk.

1. Sla een piket naast de woning in de grond. In dit voorbeeld ga ik van een tuinpad uit die gelegd gaat worden van de voordeur naar het trottoir. Het te bestraten tuinpad is 90 cm breed en 6 meter lang (oranje vierkantje op de illustratie is de piket).

2. Sla nu een tweede piket aan het einde van het pad. In dit geval dus naast het trottoir.

3. Teken nu met een potlood een streepje op de piket naast de woning. Doorgaans bepaalt een vast punt zoals de woning de hoogte van de bestrating. Houd voor de hoogte de onderkant van de dorpel aan. Indien je de bestrating hoger zou leggen heb je grote kans dat de dorpel gaat rotten (streepje is aangegeven in rood bij de pijl).

4. Ga nu met een waterpas naar piket B en zet ook hier een streepje. Natuurlijk heb je geen waterpas van 6 meter. Doe dit met een zo lang mogelijk waterpas. En maak bijvoorbeeld met een stapeltje stenen een overbrugging zodat je in een paar stappen de lengte kan overbruggen. In dit voorbeeld doe ik het in 4 stappen.(De grijze vierkanten zijn de stenen voor overbrugging en de rode lijn is de waterpas).

5. Nu je op piket A en piket B een streepje hebt gezet die ten opzichte van elkaar waterpas zijn kun je met een duimstok de afstand van het streepje op piket B naar de bovenkant van het trottoir meten. In mijn voorbeeld is dat 8cm.

Nu weten we dat we een afschot hebben van 1,33cm per meter straatwerk (8cm gedeeld door 6 meter = 1.33cm). Indien je hier een uitkomst krijgt van minder dan 1cm dan is het verstandig om het tuinpad tonrond te bestraten.

Een goede ondergrond of fundering geeft niet alleen stabiliteit maar ook gemak bij het verwerken van de materialen. Voor stenen met een dikte vanaf 5 cm volstaat een zandbed van 15 tot 30 cm afhankelijk van het doel. Indien je voor bestrating kiest met een dikte van minder dan 5 cm adviseer ik een gestabiliseerd zandbed. Een gestabiliseerd zandbed bestaat uit zuiver gewassen rivierzand (korrelgrootte 0/5) en droog! cement. Laat u niet verleiden het zand/cement te bevochtigen. Dit is absoluut niet nodig het mengsel zal door het natuurlijke aanwezige vocht vanzelf verharden. De mengverhouding tussen zand en cement is 50 tot 100 kilo per m3. Onderstaand een voorbeeld hoe ik zelf altijd te werk ga.

Benodigdheden

• Bats of panschop
• Cementmolen (te huur bij verhuurbedrijven en bouwmarkten)
• Zuiver gewassen rivierzand
• Cement (zakken 25 kg)

Als je zeker wil zijn van de juiste mengverhouding voor een gestabiliseerd zandbed schep je met een bats of panschop één kruiwagen zuiver gewassen rivierzand vol. Ledig de kruiwagen nu in de cementmolen en voeg daar een halve zak cement aan toe (12,5 kg). Laat het geheel even draaien in de cementmolen en gooi de inhoud van de cementmolen weer in de kruiwagen en gooi het droge mengsel in uw cunet (uitgegraven deel waar de bestrating moet komen) ook wel koffer genoemd.

Let op!: Als onderlaag en extra versteviging van het zandbed wordt ook wel aangeraden een laag gebroken puin onder het zandbed aan te leggen. Ik ben hier geen voorstander van en ben al vaker grote problemen tegengekomen. Indien het gebroken puin te grof van structuur is of niet gelijkmatig verdeeld is zal dit terug te zien zijn in uw bestrating. Indien u toch een laag puin onder uw zandbed wilt aanleggen gebruik dan zo fijn mogelijk puin.